Allah Təala deyir ki: Bu münafiqlər, möminlərlə qarşılaşdıqları vaxt, “biz də iman etdik” deyərlər, onlara iman, dostluq və hüsnü (yaxşı) niyyət göstərirlər. Onları aldatmağa, münafiqlik etməyə, saxtakarlığa və təqiyyə etməyə çalışırlar. Əldə etdikləri xeyir və qənimətdə onlara ortaq olmaq istəyərlər. “Şeytanları ilə baş başa qaldıqları vaxt” yəni gedib gəlib şeytanları ilə mehriban olduqları vaxt, deməkdir. “xalev” kəliməsi içində insirafu (dönmək) mənasını daşıyır. Çünki ilə ədatı ilə mütəaddi olduğu üçün həm gizli həm də tələffüz edilən feli göstərir. Bəziləri də burada “ilə” “məa” mənasındadır demişdir. Birincisi daha gözəldir. İbn Cəririn də rəyi bunun ətrafındadır. Suddi Əbu Malikdən nəql ilə “xaləv” keçib getmək mənasındadır demişdir. “Şeytanları” da, Yəhudi hahamları, müşriklər və münafiqlərin başçıları, böyükləri və rəisləri deməkdir. Suddi təfsirində Əbu Malikdən o da Əbu Salihdən və həmçinin Mürrə Əl-Həmədani İbn Məsuddan nəql edirlər ki, Peyğəmbərin (salləllahu aleyhi və səlləm) bir qrup səhabələri, şeytanlarının yəni küfürdə başçılıq edənlərinin olduğunu söyləmişlərdir.
Dahhaq, İbn Abbasdan : Dostlarına, yəni şeytanlarına getdikləri vaxt demişdir. Muhəmməd İbn İshaq, Muhəmməd Əbi Muhəmməddən o da İkrimə və ya Səid İbn Cubeyrdən nəql edir ki, İbn Abbas belə demişdir: «Şeytanları”, onları Muhəmməd (salləllahu aleyhi və səlləm) gətirdiklərini yalanlamağa və gətirdiklərinə qarşı çıxmağa təşviq edən, yəhudilərdir. Mücahid də “Şeytanları” münafiq və müşriklərdən olan dostlarıdır, demişdir. Qatadə də: «Şeytanları; şirkdə və şərdə rəisləri və başçılarıdır, demişdir. Əbu Malik, Əbul Aliyə, Suddi və Rəbi İbn Ənəs də belə demişlərdir. İbn Cərir belə demişdir: Hər şeyin şeytanı onun inadkar və dik başlısıdır. Şeytan insanlardan və cinlərdən olur. Necə ki Allah təala buyurur: “Beləliklə, Biz hər bir peyğəmbər üçün insanlar və cinlərdən olan şeytanlarından düşmənlər müəyyən etdik. Bunlar aldatmaq məqsədilə bir-birlərinə təmtəraqlı sözlər təlqin edirlər” (Ənam, 112). Müsnəddə Əbu Zərdən rəvayət edilmişdir ki, Rəsulullah (salləllahu aleyhi və səlləm): İnsan və cindən olan şeytanlardan Allaha sığın dedi. Mən də: ”Ya rəsulullah, insanların da şeytanı olurmu?” dedim. O da :”Bəli” dedi.
“Biz sizinləyik”: Muhəmməd İbn İshaq, Muhəmməd İbn Əbi Muhəmməddən o da İkrimə vəya Səid İbn Cubeyrdən nəql edir ki, İbn Abbas : Biz də sizin kimiyik demişdir. «Biz ancaq onlarla istehza edirik”: Yəni biz o toplumla istehza edir və onlarla oynayiriq. Dahhaqdan İbn Abbas : ”Biz ancaq istehza edirik” Muhəmmədin (salləllahu aleyhi və səlləm) əshabı ilə istehza edirik deməkdir, demişdir. Rəbi İbn Ənəs ilə Qatadə də belə demişlərdir. Allah Təala da onlara cavab mahiyyətində və etdiklərinə əvəz olaraq : ”Allah da onlara istehza edər və azğınlıqlarını artırar ki, sərgərdan gəzərlər” İbn Cərir belə demişdir: Allah bunu onlara qiyamət günü etdiyini bu ayə ilə xəbər vermişdir:” O gün münafiq kişilər və münafiq qadınlar iman gətirənlərə: “Gözləyin ki, biz də sizin işığınızdan alaq”– deyəcəklər. Deyiləcəkdir: “Geriyə qayıdıb işıq axtarın!” Onların arasına içəri tərəfində mərhəmət, çöl tərəfində əzab olan qapılı bir sədd çəkiləcəkdir” (Hədid 13). “Kafirlər elə güman etməsinlər ki, Bizim onlara möhlət verməyimiz xeyirlərinədir. Biz onlara ona görə möhlət veririk ki, günahlarını daha da artırsınlar. Onlar üçün alçaldıcı bir əzab hazırlanmışdır” (Ali İmran, 178). Bu və oxşarı şanı uca Allah Təalanın münafiq və müşriklərlə istehza etməsi; hiylə etməsi və tələ qurmasıdır. Bu sözü deyənə və bu təvili edənə görə məna belədir. Başqaları da belə demişdir: Xeyir onlarla istehza etməsi, onları daşıdıqları üsyan və küfrə görə azarlaması və qınamasıdır. Başqaları da belə demişdir: Bu və buna oxşar şeylər cavab tərzində verilmişdir. Misal üçün bir adam özünü aldadanı ələ keçirdiyi vaxt ona: Mən səni aldatdım deyər. Əslində ondan bir aldatma olmamışdır; ancaq ipin ucu əlinə keçdiyi vaxt belə deyər. Bu ayələr də belədir . “Onlar hiylə qurdular, Allah da hiylə qurdu. Allah hiylə quranların xeyirlisidir” (Ali İmran 54).“Və Allah onlara istehza edər” – bu da cavabdır. Allahdan məkr və istehza olmur məna budur ki, məkr və istehza özlərini haqladı, bir başqaları da belə demişdirlər: Allah Təalanın “Biz (möminlərə) ancaq istehza edirik!”– deyirlər. Allah da onlara istehza edər” ayəsi və “Münafiqlər, həqiqətən də, Allahı aldatmağa çalışırlar. Halbuki (Allah) onları aldadır” (Nisa 142). “Onları məsxərəyə qoyanları, Allah məsxərəyə qoyacaqdır” (Tövbə, 79). “Onlar Allahı unutdular. Allah da onları unutdu” (Tövbə, 67) bunlar və oxşarları Allah təalanın onların istehzalarına qarşılıq verməsidir, onları aldatmış kimi cəzalandırmasıdır, bunu xəbər vermişdir. Onun xəbəri onlara cəza və əzab yerində zikr edilmişdir. Ləfz birdirsə də məna fərqlidir. Necə ki belə deyilmişdir: Pisliyin cəzası özü kimi pislikdir. Amma kim bağışlasa və barışsa, onun mükafatı Allaha aid olar. Həqiqətən, O, zalımları sevmir (Şura 40).Kim sizə qarşı təcavüz etsə, siz də ona qarşı onun təcavüz etdiyi qədər təcavüz edin. (Bəqərə 194). Birincisi zülm ikincisi isə ədalətdir. Bu ikisi ləfzə görə bərabər olsalar belə məna baxımından fərqlidirlər. Quranın hər yerində bunlar belə izah edilmişdir. Başqaları da belə demişlərdir: Bunun mənası Allah Təalanın münafiqlərin azğın başçılarının yanlarına girdikləri vaxt: Biz Muhəmməd (salləllahu aleyhi və səlləm) ilə gətirdiklərini yalanlamaqda sizinlə bərabərik. Biz sadəcə onlara bu dediklərimizi istehza etmək üçün deyirik, demələridir. Allah Təala da onlara istehza edir, dünya hökmü olaraq qanlarını və mallarını qorumuş kimi görünsə də axirətdə belə etməyəcəkdir, onlara ibrətlik əzab edəcəkdir.
Sonra İbn Cərir bu rəyi izah etməyə və dəstəkləməyə başlayır. Çünki oyun və əyləncə tərzində tələ, aldatma və istehza etmə Allah üçün mümkün olmayan şeylərdir. Bunda da icma vardır. Amma bunların intiqam, qarşılıq, ədalət və cəza mahiyyətində olması əqlən imkansız deyildir. Bu dediyimiz mənada İbn Abbasdan bir xəbər vardır: Bizə Əbu Qureyb o da Əbu Osmandan o da Bişr İbn Əbi Rakdan o da Dahhaqdan nəql etdi ki, İbn Abbas: «Allah da onlarla istehza edər” sözündə: intiqam almaq üçün onlarla istehza edər, demişdir.“